Üretim ve denetim olmazsa kriz var!
3.8.2018 01:42
Kamu harcamalarının kontrol altına alınması gerektiğini savunan ekonomist Dr. Bilin Neyaptı, tüketime yönlendirilen halkın ağır vergi ve borç yükü altında olduğuna dikkat çekti.
ERDEM ATAY / ANKARA
Merkez Bankası’nın enflasyon tahminini 5 puan artırması ve kamu harcamalarında kısıtlamaya gidilmesi kararı Türkiye’de ekonominin iyiye gitmediğinin habercisi. Üretimin olmaması ve üretim alanlarına yapılan zamların ülkeyi daha da içinden çıkılmaz bir duruma sokacağını düşünen uzmanlara göre, ekonomide derhal denetimin sağlanması gerekiyor. Yine uzmanlara göre, her ne kadar krizden çıkış çok zor olsa da, ekonomide eşitsizliği giderecek hukuksal adımlar da atılmalı.Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilin Neyaptı, Merkez Bankası’nın tahminini, “Enflasyon hedefi konuluyor ama tutmuyor. Sanırım son yıllarda bir kez bu hedef tuttu. Gerçekçi olan, sonradan açıklanan rakamlardır. Bu, önümüzdeki süreçte yüzde 5’ten daha fazla artış beklemek gerektiğini gösteriyor” sözleriyle yorumladı.
ÜRETİMSİZ TÜKETİM VERGİ YÜKÜNE DÖNDÜ
Zamların üreticiye yansıtıldığını, tüketiciye henüz tam anlamıyla yansıtılmadığını söyleyen Neyaptı, enflasyon artışının kaçınılmaz olduğunu, çünkü gerçek bir üretimin yapılmadığını vurguladı. “Tüm artışların halka vergi olarak dönüyor olması, üretimi daha da azalttı. Tüketime yönlendirdiler, hem borçlar arttı, hem de üretim azalmış oldu” diyen Neyaptı, “Komşum alıyor, ben de alayım’ diye bir kültür de oluşmaya başladı, dolayısıyla halkın borçları da arttı. Üretim olmadığından bu vergi yüküne döndü” diye konuştu.
KAMU, EĞİTİM VE SAĞLIĞA PARA HARCAMALI
Kamu hizmetlerindeki harcamaların azaltılma kararına da değinen Neyaptı, şu değerlendirmelerde bulundu: Kamu hizmetleri harcamalarında hangi kalemlerden azaltmaya gideceğini bilmiyoruz. Neden bu çok lüks konvoylar, güvenliklerden ya da birçok alandan tasarruflar yapılmıyor da kamudan harcamaların kesilmesinden bahsediliyor? İnsanlar fakirleşti, eğitim ve sağlığın öneminin farkına daha fazla varıldı. Kamuda eğitim ve sağlık harcamalarının artırılması lazımken, neden Kanal İstanbul yapılıyor? Neden kamu harcamaları azaltılıyor? Ben bunları anlamıyorum. Şehir hastaneleri yaptık diyecekler ama onların verimliliği son derece tartışılıyor. Dolayısıyla yapılan yatırımlar verimli değil, tarımımızı kaybediyoruz, köylüyü bitiriyoruz. Bütün sosyal yapımız değişiyor. Köylü, şehirlerde gettolarda köle gibi çalışmak zorunda bırakılıyor.
Kamu harcamalarının kontrol altına alınması gerektiğinin de önemine işaret eden Neyaptı, “Mesela Kanal İstanbul durdurulsun, ona harcanacak para öğretmen yetiştirilmeye ayrılsın. Bilimsel içerikli ilköğretimin kaliteli bir şekilde ilerlemesi için öğretmen yetiştirilmeye ayrılması gerekiyor. Neden yabancı tohum sertifikalı oluyor da, yerli tohum sertifikalı olmuyor? Yüzde 1’in şişirildiği bir sistem fayda sağlamıyor” ifadelerini kullandı.
EKONOMİ POLİTİKACININ ELİNDEN ALINMALI
Doç. Dr. Bilin Neyaptı, Türkiye’de çok ciddi bir eşitsizliğin olduğunu, bunun da sebebinin hukuksuzluk olduğunu söyledi. Neyaptı, “Hukukun olmadığı haksız kazanımlarda, ekonomide verimsizlik artar” diye konuştu. Her sektörün sorunları olduğuna işaret eden Neyaptı şu uyarıları yaptı: Bilim adamları toplanıp çözüm aranması lazım, çok fazla politikacıya bırakıldı her şey. Kaynak dağıtımı için bütçe denetimi yapılması lazım. Bütçe denetimi yapılmıyor. Özel ve kamu sektörü var. Özel sektöre iş veriliyor, ama parayı kamu ödüyor. Denetlenebilir bir bütçenin de halka anlatılması lazım. Bu sistem içerisinde ben verimli, katma değer üreten, dışa bağımlılığın üstesinden gelen bir yapı göremiyorum.
Alıntı / Kaynak: https://www.aydinlik.com.tr/uretim-ve-denetim-olmazsa-kriz-var-ekonomi-agustos-2018