Atatürk döneminde Portakal ile Sanayi Devleti olmak ve Üretim Devrimi

Mustafa Kemal Atatürk Mersin'de bir narenciye bahçesinde portakal yerken. 

19 Kasım 1937

- PORTAKAL İLE SANAYİ DEVLETİ OLDUK
- FABRİKALAR KURULDU TEK KURUŞ ÖDEMEDİK
- KARŞILIĞINDA PORTAKAL VERDİK
- PORTAKAL ÜLKENİN GELECEĞİNİ DEĞİŞTİRDİ

Atatürk’ün elinde tuttuğu portakallar, 1930’lu yıllarda İtalya’dan getirildi ve Mersin Antalya ve Ege’nin bazı bölgelerinde aşılandı. 

İskenderun Demir Çelik fabrikası, Nazilli Basma fabrikası, Kayseri Sümerbank tekstil fabrikası, Şişecam fabrikası, Aliağa rafinerisi ve daha birçok fabrika Ruslar tarafından yapıldı ve ödemesi portakalla yapıldı.

PORTAKAL İLE SANAYİ DEVLETİ OLDUK

Türk sanayisinin omurgasını oluşturan bu tesisler sayesinde, hem on binlerce insan iş sahibi oldu, hem de Türkiye milyarlarca dolarlık ithalattan kurtuldu. En önemlisi dışarıya bağımlılığı azaltıldı. Aynı yıllarda çay bitkisinin Rize’ye getirtilip ekilmesi gibi. 1927’de çıkartılan yasayla; “fındık fidesinin” ihracatının yasaklanıp, Ordu ve Giresun’un fındık yetiştiren il olarak kabul edilmesi ve devamında fındık kongresinin toplanması gibi.

TÜRK TEKSTİLİNİN BAŞLANGICI: SÜMERBANK FABRİKASI

Tekstil hayatımızın başlangıcı kabul edilen Nazilli Sümerbank fabrikası, 1937'de Atatürk tarafından açıldı. Burada 2 bin 500 kişi çalışıyordu. İşçilere balo düzenleniyordu, danslar ediliyordu. 

700 kişilik sinema salonu vardı, tiyatro salonu vardı, haftada altı gün film gösteriliyordu. İşçilerin tiyatro kulübü vardı, müzik grubu vardı, korosu vardı, fabrikanın radyosu vardı, fabrikada piyano vardı. Resim-heykel sergileri açılıyordu, bahçesinde havuz, havuzun içinde bronz kadın heykeli vardı. Spor kulübü vardı.

TÜRKİYE’NİN İLK ALTTAN IZGARALI FUTBOL SAHASI

Türkiye'nin ilk alttan ızgaralı futbol sahası oradaydı, basketbol-voleybol sahası vardı, güreş minderi, boks ringi, tenis kortu vardı, paten pisti vardı, bisiklet parkuru vardı. Ameliyathaneli, laboratuvarlı, 40 yataklı hastanesi vardı, eczanesi vardı. İlkokulu vardı, kadın işçilerin bebekleri için kreş vardı, yıl 1937.

FABRİKA ÜLKENİN GELECEĞİNİ DEĞİŞTİRDİ

Giyecek kooperatifi vardı, fırını vardı. İşçileri şehirden fabrikaya getirip götürmesi için mini treni vardı. Kendi enerjisini kendi üretiyordu, santrali vardı, Nazilli'ye elektrik veriyordu. Fabrika bünyesinde, Nazilli halkına, özellikle genç kızların meslek edinmesi için ücretsiz kurslar düzenleniyordu, okuma yazma kursu veriliyordu. 

Çevre köylere sağlık personeli gönderiliyordu, hastalar tedavi ediliyor, ücretsiz ilaç veriliyordu, bölgedeki sıtma salgını, fabrikanın sağlık ekibi tarafından kurutuldu. İşçilerin 264 dairelik, bin kişilik lojmanı vardı. Hamam vardı, Nazilli halkına da açıktı. Altı ayda bir yöre halkına ücretsiz basma dağıtılıyordu. Ve bunlar hepsi tek bir kuruş ödenmeden yapıldı, o da portakal karşılığında.

Alıntı: sosyal medya