Uzun yol yolcusudur Yıldız Kenter
Hayati Asılyazıcı
Yıldız Kenter'in tiyatro repertuvarı yerli ve yabancı oyunların seçkisinden oluşur. Soluklu bir oyuncu olduğu için oynadığı oyunların sayısı bizim yazımızın boyutuna sığmaz. Geniş repertuarından seçki yapmam da kolay değil. Çok geniş ve çok seçkin oyunlar dizisinde bir uzun yol yolcusudur Yıldız Kenter. Tüm oyunlarıyla onu anlatmak ancak kitapla gerçekleşir.
Şöyle eğilip Kenter Tiyatrosu'nun repertuvarına baktığım zaman bu yoğun oyun yolculuğunda hem seçtiği yapıtlarda hem de oynadığı rollerde bir Yıldız Kenter biçemi (üslubu) vardır. Bu nedenle Ankara'da başlayan yolculuk Kent Oyuncuları'nda devam ediyor. Bu olağanüstü yetenekli sanatçımızı geniş ve zengin oyunculuk dağarı ile değerlendirmeye kalkmak başlı başına bir kitap yazmayı gerektirir. Bugüne kadar sahne yaşamında yer alan oyunların sayısının ülkemizde bir rekor düzeyinde olduğunu düşünüyorum. Belleğimdeki sıralamaya göre, aldığı olağanüstü büyük, başarılı rollerin sadece ülkemiz açısından değil Guinness'in rekorlar kitabına girecek nitelikte olduğunu düşünüyorum. Bu söylediklerimin sinemadaki rollerini ayrıca değerlendirmek gerekir. Bu nedenle bir Yıldız Kenter tiyatrosu olgusu vardır ve bu tanımlama onun oyunculukla başlayıp yorumculuğu ile hocalığını kapsayan dünya çapında bir tiyatro insanıdır.
“KENTER ÖLÇÜSÜ”
Kenter Oyuncuları ve Kenter Tiyatrosu İstanbul'da özel tiyatro tanımına ayrıca değişik boyut getirmişti. Sahne sanatında başarıdan başarıya koşan Kenter Tiyatrosu için Adnan Benk bir deyim getirmişti. Hiçbir özel tiyatro ile benzerliği olmadığı için "Kenter Ölçüsü" deyimini eleştirilerinde sık sık kullanırdı.
Benk'in kullandığı Kenter Ölçüsü'nün bir biçem olduğunu ancak bu biçemin temelinde hangi yöntemin bulunduğunu açıklayamıyordu. Aslında Kenter Ölçüsü dediği öznel bakış açısının “Stanislavski Yöntemi”ydi. Ankara Devlet Konservatuarı'nda Yıldız Kenter'in hocası Carl Ebert'ti. Profesör Ebert Stanislavski yöntemini Ankara Devlet Konservatuvarı'na taşıyan ilk öğretim üyesiydi. 20’nci yüzyılın Dünya Tiyatrosu'nu sarıp sarmalayan, kesintiliği olmayan Stanislavski Yöntemi Türk tiyatrosuna özellikle Cumhuriyet tiyatrosuna çağdaşlığı getirmişti.
Muhsin Ertuğrul Ankara Konservatuvarı'nda genel müdürlük yıllarında hocalığını sürdürdü. Onun da Stanislavski yöntemiyle çok başarılı tiyatro yaşamı vardır. Avrupa tiyatrolarını yakından tanımış ve uzun yıllarını Moskova Sanat Tiyatrosu'nda geçirmişti. Burada Konstantin Stanislavski ve Nemiroviç-Dançenko ile çalıştı. Meyerhold ve Tairov gibi diğer ünlülerle Moskova yıllarını geçirmişti. Sergei Ayzenştayn ile sinema alanında çalışmalar da yaptı. Muhsin Ertuğrul'un sahneye koyduğu oyunların yorumunda Stanislavski yöntemi vardı. Yıldız Kenter'i ilk izlediği zaman oyunculuğunu çok beğendiğini ve bir konuşmamızda söylediğini anımsıyorum.
GENİŞ REPERTUAR
Yıldız Kenter'in oyunlardaki seçiciliği yerli ve yabancı yazarların yapıtlarında görülüyordu. Claduie Magnier-Evdeki Yabancı, Güner Sümer-Yarın Cumartesi, Harold Pinter- Kapıcı gibi oyunlar yukarıdaki açıkladığım yöntemin, olağanüstü yorumların ürünleriydi. John Osborn'un "Öfke"si, 2’nci Dünya Savaşı sonrasının insan psikolojisinde yarattığı bunalımı Jimmy karakteri ile tiyatrodaki çözümlenişin çok ilginç örneğidir.
Kenter kardeşlerin her oyunda göstermiş oldukları aşamanın çok başarılı bir örneği sergilenir. 1956'da yazarı ünün doruğuna ulaştı. Yıldız Kenter'in bu doruktaki oyuna aynı düzeyde yorumladığı karakteri ile psikolojik gerilimi yansıtmıştı. Anouilh'in Antigone'si kadın özgürlüğünün antik Yunan tiyatrosunda ne kadar önemli olduğunu 20’nci yüzyıla taşıyarak betimliyordu. Sofokles'in Antigone'sini Anouilh'den sonra Bertolt Brecht de sahneye taşımış, çağdaş bir epik anlatım katmıştı. Fay Michaek Kanin'in Rasomon'u da tiyatromuzun yeni bir oyunuydu. Uzakdoğu'nun egzotik havasını getirmişti. "Aptal Kız" rolünde Yıldız Kenter'i kim unutabilir? Aşk Efsanesi-Jean Anouilh, Büyük Sebastiyanlar-Howard Lindsay-Russell Crouse, sonra Necati Cumalı'nın Nalınlar'ı Yıldız Kenter'in uzun yıllar repertuvarında kalan oyunlardan biridir. Ayrıca Moskova'da ve Londra'da oynandı.
Türk Tiyatrosu'nun büyük duayen oyuncusu, Cumhuriyet Tiyatromuzun yükselen yıldızıydı Yıldız Kenter (1928- 17.11.2019). Onun taşıdığı meşaleyi artık kendi elinden göremeyeceğiz ama yaptıklarıyla, öğrencileriyle bu meşalenin devamını özlemle bekleyeceğiz. Ailesine, sevenlerine Türk Tiyatrosuna baş sağlığı diliyor, bu büyük sanatçımıza sevgi ve saygılarımı sunuyorum.
Hayati Asılyazıcı
Alıntı/Kaynak: : https://odatv.com/uzun-yol-yolcusudur-yildiz-kenter-18111938.html
