🇹🇷 Türkiye'de güzellik yarışmalarının tarihi oldukça geriye gidiyor.

 

 

İşte ilk Türkiye Güzeli: Hicran Hanım

1929 yılındaki ilk Türkiye Güzellik Yarışması'nda birinci seçilen Hicran Hanım, yarışmadan birkaç gün önce evlendiği ortaya çıkınca, diskalifiye edildi.

Türkiye'de güzellik yarışmalarının tarihi oldukça geriye gidiyor. Konuyla az çok ilgilenen herkes, ülkemizdeki ilk resmi güzellik yarışmasının 1929'da yapıldığını, ilk Türkiye Güzeli'nin de Feriha Tevfik olduğunu bilir.

 

Ancak resmi kabul görmese de ilk güzellik yarışmasının 1925-1926'da yapıldığını, 1929'daki ilk güzel olarak tanınan Feriha Tevfik'in ise aslında bu yarışmanın ilk birincisi olmadığını daha az kişi bilir. 

1932'de yayımlanan güzellik yarışmalarıyla ilgili bir kitapçıkta, ülkemizdeki ilk güzellik yarışmasının İpek Film Şirketi tarafından, 1925 ya da 1926'da İstanbul'daki Melek sinemasında yapıldığı anlatılır. Ancak çok bozuk bir organizasyonla, ciddiyetten uzak yapıldığı belirtilen bu yarışma, hiçbir zaman gerçek bir güzellik yarışması olarak kayıtlara geçmemiştir. Bu arada yarışmayı Araksi Çetinyan isimli, organizasyonunun yapıldığı sinemada yer gösterici olarak çalışan bir genç kız kazanmıştır.

 

 

1929 yılındaki yarışma ise bizzat Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti desteğinde gerçekleştirilir. Dünyadaki Türk kadını imajını yeniden yaratmayı amaçlayan bu yarışmanın emrini, bizzat Atatürk'ün verdiği söylenir. 

6 Şubat 1929'da Cumhuriyet Gazetesi'nde duyurusu yapılan yarışmada, 21 Haziran'a kadar 125 adayın fotoğrafı yayımlanır. Okurların belirlediği ilk elemede, oylardan bin 121'ini alan Mualla Suzan ilk, Feriha Tevfik ise 721 oyla 11. sıradadır. Gazete, 400'ün üzerinde oy alan 48 adayın yarışmaya katılmasına karar verir.

 

 

Güzeller, 2 Eylül 1929'da büyük jüri önüne çıkar. 60 kişilik jüri hem nicelik hem de nitelik açısından gerçekten "büyük" bir jüridir. Güzelleri seçecek isimler arasında ünlü edebiyatçılar Abdülhak Hamit (tarhan), Halit Ziya (Uşaklıgil), Peyami Safa, Cenap Şehabettin, Hüseyin Rahmi (Gürpınar), Halit Fahri (Ozansoy), ressamlar Namık İsmail ve İbrahim Çallı, müzisyenler Mesut Cemil ve Muhittin Sadak, mimar Vedat Bey (Tek), tiyatro sanatçıları İsmail Galip (Arcan), Vasfi Rıza (Zobu) ve Bedia Muvahhit, film yapımcısı Fahri Bey (İpekçi), gazetecilerden Necmettin Sadak, Zekeriya-Sabiha Sertel, Vâlâ Nurettin ve Yusuf Ziya (Ortaç) da bulunmaktadır. 

Yarışma Cumhuriyet Gazetesi'nin üst katında, saat 11:30'da başlar. Güzeller tek tek jürinin önüne gelerek, podyum işlevi gören genişçe bir sehpanın üzerine çıkarak boy gösterirler.

Güzellik yarışmaları tarihininin ilk skandalı da, henüz ilk yarışmada patlak verir. Büyük jürinin 1. seçtiği Hicran Hanım'ın, daha birkaç gün önce evlendiği ortaya çıkar. Bunun üzerine yarışmanın yenilenmesi kararlaştırılır. Jüri üyesi Halit Ziya, Hicran Hanım'a "Siz evlenmek suretiyle en iyi iltifata nail olmuşsunuz. Bizim iltifatımıza ihtiyacınız yok" diyerek nazikçe bir şekilde diskalifiye edildiğini bildirir. Hicran Hanım, 1983'te Hülya Avşar'ın da başına gelen olayı, 54 yıl önce yaşayarak, kraliçelik tacından olur...

 

 

.

Güzellerin ikinci kez yaptığı geçit resmi sonrasında bu kez 11 numaralı Feriha Tevfik birinci seçilerek Türkiye'nin ilk Güzellik Kraliçesi olur. İkinciliği Semine Hanım kazanırken, üçüncü ise beş-altı yıl önce Melek Sineması'ndaki gayrıresmi ilk yarışmanın birincisi Araksi Çetinyan seçilir.

Feriha Tevfik yıllar sonra, 1929'da aslında 13 yaşında olduğunu, yaşını büyük göstererek, yarışmaya katıldığını anlatmıştır. Feriha Tevfik'in bir başka ilginç özelliği de iki ayrı yılda Türkiye Güzellik Yarışması'na katılmış olmasıdır. Genç kız, 1930 yılında yapılan Türkiye Güzellik Yarışması'na da katılmış, bu kez Mübeccel Namık'ın ardından ikinci olmuştur.

1931 yılı güzeli Naşide Saffet, Avrupa Güzellik Yarışması'nda da 4.'lüğe ulaştı. 1932 yılında Türkiye Güzeli Keriman Halis Ece'nin Dünya Güzeli seçilmesi büyük bir olay oldu.

Ancak 1933 yılında Nazire Hanım'ın seçildiği güzellik yarışmasına "fesat" karıştırıldığı iddia edildi. Bu tartışmalar sırasında Akşam Gazetesi yazarı Aka Gündüz, köşesinde, "Güzellik Müsabakaları Menedilecek" başlıklı bir yazı yayımladı. Aka Gündüz'ün "Bu gibi müsabakalar Paris'teki Montmarter kabaretlerinde oluyor. Temiz Türkiye buna müsait değildir. Artık müsabakaların yapılmaması için bir kanun lâyihası teklif edeceğim" şeklindeki yazısının ardından gerçekten de uzun yıllar boyunca güzellik yarışması yapılmadı.

 

 

 

Tam 17 yıl sonra Cumhuriyet Gazetesi 3 Haziran 1950'de yeniden bir güzellik yarışmasına başlayacağını duyurdu. 1950 yılının güzellik yarışması ilk kez mayo ile yapıldı. Kraliçe seçilen Güler Arıman, Avrupa'nın da en güzel 5. kızı unvanını aldı. 1951 Türkiye Güzeli Günseli Başar, 1952'de Napoli'de ülkemizin ilk Avrupa Güzeli oldu. Türkiye sonraki yıllarda (2012 yılına kadar olan süre içinde) bir Dünya Güzeli (Azra Akın) ve dört Avrupa Güzeli (Filiz Vural, Nazlı Deniz Kuruoğlu, Neşe Erberk, Arzum Onan) daha çıkardı. Türkiye, Avusturya ile birlikte toplam 5 güzelle, Fransa (7), Almanya (7), İspanya(7) ve Finlandiya'nın (6) ardından en çok Avrupa Güzeli çıkaran 5. ülke. Ülkemizde 1933-1950 arasında güzellik yarışması yapılmadığı da düşünülürse, bu istatistik, Türk kadınının Avrupa'nın en güzel kadınlarından biri olduğunun tescilli kanıtıdır.

İleriki dönemlerde, aynı yıl içinde farklı güzellik yarışmalarının yapılması, kayıtlar konusunda zayıf bir toplum olmamız nedeniyle bugüne kadar eksiksiz, sağlıklı bir Türkiye Güzelleri listesine rastlayamadık.
Turknostalji.com olarak, eski gazete ve dergi arşivlerini araştırarak bugüne kadar yapılmış en iyi listeyi hazırladık. Bu liste de bile bir iki eksik ya da hata bulunma olasılığı var. Bunları saptadığımız sürece düzelteceğiz.

 

 

Türkiye'deki gayrıresmi ilk yarışmanın 1. güzeli, resmi yarışmanın ise 3. güzeli Araksi Çetinyan...

İşte bugüne kadar yapılmış en iyi Türkiye Güzelleri listesi (bazı yıllardaki iki ve üçüncü isimler, aynı yıl yapılan farklı bir organizasyonun Türkiye Güzeli'dir): 1929 - Feriha Tevfik (Hicran Hanım diskalifiye edildi)
1930 - Mübeccel Namık
1931 - Naşide Saffet (Esen)
1932 - Keriman Halis (Ece)
1933 - Nazire Hanım
1934-1949 - Yarışma yapılmadı
1950 - Güler Arıman
1951 - Günseli Başar
1952 - Gelengül Tayfuroğlu
1953 - Ayten Akyol
1954 - Sibel Göksel
1955 - Suna Soley
1956 - Can Uysaloğlu
1957 - Güler Sirmen - Sunay Uslu
1958 - Ezel Olcay
1959 - Figen Özgür
1960 - Nebahat Çehre
1961 - Güler Samuray
1962 - Zeynep Ziyal
1963 - Gülseren Esen Kocaman - Sevim Emre
1964 - Ayten Örnek
1965 - Zerrin Arbaş
1966 - İnci Asena
1967 - Neşe Yazıcıgil - Yelda Gürani Saner
1968 - Mine Kürkçüoğlu (Vargı) - Zuhal Aktan
1969 - Şermin Ayşin
1970 - Afet Tuğbay - Asuman Tuğberk (Yolaç)
1971 - Filiz Vural - Nil Menemencioğlu
1972 - Feyzal Kibarer - Hale Soygazi (Sinema Güzeli)
1973 - Beyhan Kıral
1974 - Türkiye Güzeli yok - Melek Ayberk (Sinema Güzeli)
1975 - Harika Değirmenci
1976 - Jale Bayhan
1977 - Kamer Bulutöte
1978 - Sevil Özgültekin
1979 - Şebnem Ünal
1980 - Funda Aydoğdu
1981 - Aydan Şener
1982 - Belgin Güven - Nazlı Deniz Kuruoğlu
1983 - Ebru Özmeriç - Neşe Erberk - Dilara Haraçcı (Hülya Avşar diskalifiye edildi)
1984 - Gülçin Ülker
1985 - Müge Gördürür
1986 - Meltem Doğanay
1987 - Şebnem Dinçgör
1988 - Meltem Hakarar
1989 - Yasemin Baradan
1990 - Özlem Gültekin - Gülay Pınarbaşı
1991 - Pınar Özdemir
1992 - Özlem Kaymaz
1993 - Arzum Onan
1994 - Pınar Altuğ
1995 - Demet Şener
1996 - Pınar Tezcan
1997 - Çağla Şikel - Gülsevim Bozar
1998 - Buket Saygı - Zeynep Tokuş
1999 - Ayşe Hatun Önal
2000 - Yüksel Ak
2001 - Tuğçe Kazaz
2002 - Azra Akın
2003 - Tuğba Karaca
2004 - Nur Gümüşdoğrayan
2005 - Hande Subaşı
2006 - Merve Büyüksaraç
2007 - Selen Soyder
2008 - Leyla Lydia Tuğutlu
2009 - Ebru Şam
2010 - Gizem Memiç
2011 - Melisa Aslı Pamuk
2012 - Açelya Samyeli Danoğlu
2013 - Rüveyda Öksüz
2014 - Amine Gülşe
2015 - Ecem Çırpan
2016 - Buse İskenderoğlu


(Not: Manşet fotoğrafında, 1929'da Türkiye'nin ilk güzellik kraliçesi seçilmesine karşın, evlendiği ortaya çıkınca diskalifiye edilen Hicran Hanım görülüyor...)
(Derleme: Turknostalji.com)