~ 23 Şubat, 1920 ~
“İngilizlere hürmet etmeyen tek halk…”
1919 sonunda gerçekleştirilen seçimlerin ardından son Osmanlı Meclis-i Mebusanı 12 Ocak 1920’de açıldı. Ancak açılışın üzerinden daha on gün geçmeden İngilizler, kabine üzerinde baskı kurarak Harbiye Nazırı Cemal Paşa ve Erkân-ı Harbiye Reisi Cevat Paşa’nın vazifeden çekilmesini istedi. Kabine, bu isteğe fazla direnmeden boyun eğdi. Ankara’da bulunan Heyet-i Temsiliye Başkanı Mustafa Kemal ise, “devletin siyasal bağımsızlığına kesin bir saldırı” niteliği taşıyan bu isteğe şiddetle karşı çıktı. Mustafa Kemal, bu yöndeki görüşlerini sadrazamla da paylaştı. Ancak sadrazam ve harbiye nazırından tatmin edici bir yanıt alamadı. Bu arada, 9 Şubat 1920 günü, kabine programı Meclis-i Mebusan’da okunmuş ve onaylanmıştı. Sadrazam Ali Rıza Paşa, bunun üzerine bir genelge yayımlayarak, Heyet-i Temsiliye’nin “milli irade adına konuşmaya ve istekler ileri sürmeye” hiçbir yetkisi olmadığını duyurdu. Mustafa Kemal Paşa ise bu genelgeyi, “Ali Rıza Paşa ve kabinesinin gizli niyetlerini ve hayasızlığını gösteren bir vesika” olarak nitelendirdi. Ali Rıza Paşa Kabinesi ile Heyet-i Temsiliye arasındaki gerginlik günden güne tırmanırken, İngiliz Yüksek Komiseri Amiral de Robeck, Lord Curzon’a gönderdiği 23 Şubat tarihli bir yazıda, Ankara’daki milli oluşum için şu yorumu yapıyordu:
Anadolu’daki bütün hareketler, Mustafa Kemal Paşa tarafından milli hareketin parçaları olarak tertiplenmektedir. Müttefiklere hücum edenler, yalnız muvazzaf askerler değil; ayrıca, milliyetçi çeteler de var. Milliyetçiler, memleketlerine hiç de iyilik yapmıyorlar; kendi sultanlarına ihanet ediyorlar. Halkın barış içinde yaşamasına engel olup müttefikleri kızdırıyorlar. Bizim aldığımız kararlara hürmet etmeyen yegâne halk, Türk halkıdır.
