Türk Alp'lık kurumunda kemer,kemer tokaları,küpe,şahin kanadı,başa bağlanan renkli bez, erlik ve rütbe sembolüdür.Bunların dışında geniş "Yakalı" kaftanlar da "Rütbe" işaretidir.Sanat eserlerindeki figürlerin Türk olup olmadığı, geniş yakalı kaftanlarından hemen ayırt edilebilir.
Göktürk Alp'larının çeşitli renklerdeki "Yakalı Kaftanları" kendi aralarındaki "Hiyerarşiyi" belirler. Bu Osmanlı "Yaka Rütbelerinde" de böyledir.Renkler, Komutan ve askerlerin rütbesini ve branşını gösterir. Türklerde "Al-Kırmızı" renk askerlikte en önemli ve en yüksek rütbedir.
Bu rengin elbette Türk kozmoloji ve mitolojisi ile de alakası vardır. Kırmızı renk Kızagan Tengri yani savaş gezegeni Mars'ı simgeler. Al-Bay rütbesi onu yani Mars'ı ifade eder.
Bu arada Yakut yani Sakha-Saxa adı, Proto-Türkçe Jaka'dan yani "Yaka"dan ödünç alınmıştır.
Nuray BİLGİLİ
