20250612

İzmir İktisat Kongresi'nin yapıldığı bina İzmir'in neresindeydi? Ne oldu bu binaya?

İzmir İktisat Kongresi'nin yapıldığı  bina İzmir'in neresindeydi? Ne oldu bu binaya?

Önce biraz bilgi:

İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat 1923 günü Manisa temsilcisi Kazım Karabekir, Asım ve Fevzi Çakmak Paşalar ile Rus Büyükelçisi Aralof ve Azerbaycan Büyükelçisi İbrahim Abilof'un katılımları ile başladı.

Kongre, yeni Türkiye'nin İktisat Politikasını belirlemek amacıyla yapıldı. Mustafa Kemal Paşa açış konuşmasında şunları söyledi:

"Yeni Türkiye'mizi layık olduğumuz düzeye eriştirebilmemiz için mutlaka ekonomimize birinci derecede önem vermek zorundayız.

...Bu kongre gerçek kurtuluş demek olan iktisadi gelişme ve kalkınmanın ilkelerini saptayacak bir kongredir, tarihe öyle geçecektir."

Yani kurtuluş sonrası Türkiye'nin iktisadi bakış açısını belirleyen en önemli olay, İzmir İktisat Kongresi'dir.

Kentin en önemli binaları büyük yangında zarar gördüğünden kongrenin yapılacağı binanın seçilmesi zor olmuş. Sonunda, konumu ve büyüklüğü nedeniyle, bir ara Osmanlı Bankası'nın deposu olarak kullanılan, 1922'nin hemen öncesinde Aram Hamparsumyan'ın sahibi olduğu üzüm-incir işletmesi binası tercih edilmiş.

Ama ne yazık ki o bina günümüze kadar yaşatılamamış. 1970'li yılların ikinci yarısında yıkılmış.

Kimsenin sesi çıkmamış.

Aradan 30 küsur yıl geçtikten sonra;  Belediye başkanı rahmetli Ahmet Piriştina tarafından hatırlandı.

Konak 860 sokakta kongrenin yapıldığı binanın arsasına İzmir İktisat Kongresi Anıtı dikildi.

Anıt, yaklaşık 2.5 metre yüksekliğindeki 4 nikel sütundan oluşuyordu. 

Sütunlar, kongreye katılan tüccar, sanayici, işçi ve çiftçi gruplarını sembolize ediyor. Sütunların hemen arkasında kongrenin yapıldığı binanın fotoğrafı bulunuyordu. 

Yıkılan binanın arazisi İzmir'in gayrimenkul zengini Ayla Ökmen'e ait.

Kira geliri rekortmeni Ökmen'in muvafakatiyle yapılmış olan anıtın açılışı 24 Eylül 2001 tarihinde gerçekleştirilmişti.

 O arsa açık otopark olarak kullanılırken

 Vali Yavuz Selim Köşger'in girşimiyle

 Atatürk ve İzmir'le ilgili bir tarihin tamamen yok edilmesinin önüne geçildi. Cumhuriyetin 100. Yılında( 2023)  aslına benzetilerek yeniden inşa edildi ve İzmir İktisat Kongre Binası ismiyle yeniden hizmete girdi. 

Kaynak: Hasan Çölmekçi 

Cumhuriyet Kadınları Derneği Konak Şubesi