İZNİK SU ALTI BATIK BAZİLİKASI (AZİZ NEOPHYTOS BAZİLİKASI)
Roma İmparatorluğu’nda 313 yılında Milano Fermanı ile Hıristiyanlık serbest bırakıldı. Fakat fermandan önce, yani Hıristiyanlığın yasak olduğu yıllarda henüz 16 yaşında Aziz olan Neophytos, Romalı bir asker tarafından İznik Gölü kıyısında öldürüldü. Antik kaynaklara göre, Milano Fermanı’nın çıkmasından sonra Aziz Neophytos’un sevenleri, onun adına İznik Gölü’nün yakınında bir bu bazilikayı inşa etti.
Antik kaynaklarda, Aziz Neophytos’un anısına kentin hemen dışında kalan gölün kıyısında bir kilise inşa edildiği söyleniyor. Ayrıca 8. Yüzyılda Aziz Neophytos’un naaşının, yine İznik’te bulunan Koimesis Kilisesi’ne taşındığı biliniyordu. Fakat inşa edilen bu kilisenin nerede olduğu ve Aziz Neophytos’un naaşının neden taşındığını kimse bilmiyordu. Bazilika, 740 yılındaki depremle gölün derinliklerine gömülerek unutulmuştu. İznik’te, Tarihi Kültürel Mirası Tespit ve Havadan Fotoğraflama Çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan bazilika, tüm bu soruları yanıtlamış gibi gözüküyor.
Hava fotoğraflarıyla tespit edilen bazilikanın, antik kaynaklarda geçen fakat yeri bilinmeyen Aziz Neophytos adına inşa edilen bazilika olması oldukça muhtemel. Bazilikanın içinde bulunan bir mezarın kapağının açık olması da naaşın daha önceden taşındığı bilgisini doğrular nitelikte. Kilisenin Aziz Neophytos’un kaynaklarca belirtilen şehit edildiği 21 Ocak tarihine denk gelen günlerde keşfi ise ilginç bir anektod olarak belirtilebilir.
Büyük İskender'in kumandanlarından Antigonius Monophthalmos tarafından M.Ö. 316'da kurulan, Bitinya, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin izlerini bugün bile hala belirgin olarak taşıyan Bursa’nın İznik ilçesinde 2014 yılında keşfedilen göl içindeki batık bazilika, tüm dünyanın ilgisini çekmeye devam ediyor. Fransız yönetmen Pascal Guerin tarafından çekilen uluslararası ödüllü ‘İznik, Batık Gizem (İznik, The Sunken Enigma)’ adlı belgeselin gösterimi, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Uludağ Üniversitesi'nin katkılarıyla Gökdere Vadisi Şehir Kütüphanesi Üftade Salonu'nda gerçekleştirildi. Belgesel gösterimine Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Güney Özkılınç, Bursa Uludağ Üniversitesi Arkeloloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin, Fransız jeolog Prof. Dr. Julia de Sigoyer ile arkeoloji ve tarih severler katıldı.
İznik, Batık Gizem - Iznik, The Sunken Enigma (2022)
İznik Gölü'nün suları altında yatan ve yüzyıllar boyunca saklı kalmış olan bir sır, sonunda gün yüzüne çıkıyor. “İznik, The Sunken Enigma” belgeseli, Türkiye'nin en önemli arkeolojik keşiflerinden birini konu alıyor: İznik Gölü'nde bulunan antik bazilika kalıntıları. Bu yapı, Roma İmparatorluğu'nun erken dönemlerinden kalma ve Hristiyanlık tarihi açısından büyük öneme sahip.
Belgesel, suyun altında yatan bu gizemli yapının keşfedilme sürecini ve arkeologların bu eşsiz kalıntılar üzerinde yaptığı çalışmaları gözler önüne seriyor. İznik'in tarihi ve kültürel mirasının derinliklerine inerek, bu antik yapının nasıl ortaya çıkarıldığını, hangi tekniklerin kullanıldığını ve bölgenin tarihi ile olan bağlantılarını anlatıyor.
“İznik, The Sunken Enigma”, izleyicileri zamanda bir yolculuğa çıkararak, gölün derinliklerindeki bu eşsiz yapının ardındaki sır perdesini aralıyor. Antik İznik'in dini ve kültürel önemi, bu büyüleyici belgesel ile yeniden keşfediliyor.
Belgesel, Türkiye, Fransa, İsviçre, Amerika ve Vatikan'dan gelen uluslararası bir araştırma ekibinin çalışmalarını takip ediyor ve bu batık yapının tarihsel önemini ortaya koyuyor. Gelişmiş CGI teknikleri ve etkileyici su altı görüntüleri ile desteklenen yapım, izleyicilere Roma ve Bizans dönemine ait bir zaman yolculuğu sunuyor.
Yapım: Les Batelières Production, France TV, SBS, Viasat, FTV Prima & ORF
Yönetmen: Pascal Guérin
Cast: Julie Kalya
Ülke: Fransa
