....
....
1977 yılından bu yana dört kez Sinciang Uygur bölgesine gittim. Geçen yıl yine oradaydım. Çin’in en hızlı gelişen bölgesi, Uygurların yaşadığı özerk bölgedir. Azınlık Milliyetlerin yaşadığı bölgelere, Çin bütçesinden ayrıca yüzde 10 oranında kalkınma desteği ayrılmaktadır. Her gidişimizde yepyeni bir Urumçi gördük. Çarşıdaki esnaf ve tüccarın nerdeyse hepsi Uygurdur.
Kentlerin her yerinde sokak ve cadde adları yanında afişler, pankartlar Uygurcadır. Televizyonu ve radyoyu açıyorsunuz Uygurca. Hızlı Trenle geçen yıl Turfan’a gittik. Bütün duyurular Çince yanında Uygurca. Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügat-it Türk’ünü aldım, kaç kez televizyon ekranlarından gösterdim, Çincesi de var, Uygurcası da. Yine Seyfettin Aziz’in “Satuk Buğra Han” adlı Uygurca romanını Urumçi’de ve Pekin’de kitaplıklarda bulabilirsiniz. İsterseniz çarşıdan da alabilirsiniz. Türkçesi “Türklerin Müslümanlığa Geçişi” başlığıyla Kaynak Yayınları’nda yayımlandı. Okumanızı öneririm, orada Türk Kültürünün gelişmişliği övülür. Okullarda, üniversitelerde Uygurca ders veriliyor. Sinciang-Uygur bölgesinin yönetiminin başında Uygur var, adı Şevket. Turfan Belediye Başkanı Adilcan Bey. En beğendiğim Çin filmlerinden birinin adı Aygülü idi, Uygur kadınının erdemlerini anlatır.
ÇKP’nin ve Çin Halk Cumhuriyeti yönetiminin en yüksek organlarında 1949 yılından bu yana Uygurlar var. Ahmet, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Başbakan Yardımcısı idi, kendisiyle Pekin’de görüştüm. Timur Devamet, Çin Halk Cumhuriyeti Merkezî Hükümetinde bakan idi, onunla da görüştüm.
Camileri gezdik, insanlar ibadetlerini yapıyor. Son gidişimizde ve daha önce köylere gittim, Uygur evlerini ziyaret ettim. İnsanlar yerel giysilerini giyiyor, kadınların çoğu başörtülü. Muhammed adlı, Ömer adlı, Ali adlı, Hatice adlı, Fatma adlı birçok Uygur tanıdım. Çoğu yönetici.
....
....
Doğu Perinçek
Aydınlık
Yazıdan alıntı
